KURULUŞ DÖNEMİ PADİŞAHLARI

         1-Osman Bey                   (1299-1324)

         2-Orhan Bey                    (1324-1362)

         3-I.Murat (Hüdavendigar)  (1362-1389)

4-I.Bayezit (Yıldırım)         (1389-1402)

*Fetret Dönemi                (1402-1413)

5-I.Mehmet (Çelebi)         (1413-1421)

6-II.Murat                       (1421-1451)

7-II.Mehmet (Fatih)          (1451-1481)

        

         1-OSMAN BEY DÖNEMİ 1299-1324

         Babası Ertuğrul Gazi’nin ölümü üzerine Kayı boyunun yönetimine geçti (1281)

         Bizans aleyhine hakimiyet alanını genişletmeye başladı.Karacahisar,Yarhisar,İnegöl ve Bilecik’i aldı.Bu başarıları sebebiyle Anadolu Selçuklu Sultan II.Mesut,Osman Bey’i uç beyi olarak atadı (1299).Bu tarih Osmanlı Devleti’nin kuruluş tarihi olarak kabul edilmiştir.

         Beyliğin merkezi Söğüt’ten Bilecik’e taşındı.Osmanlı Beyliğinin giderek güçlenmesi üzerine,Bizans tekfurları (Valileri) birleşerek Osman Bey’e savaş açtılar.Yapılan Koyunhisar Savaşı’nı (1302) Osman Bey kazandı.Bursa kuşatıldıysa da alınamadı.

         Koyunhisar Savaşı             Osmanlı Devleti’nin Bizansla yaptığı ilk savaştır.

         *Osman Bey zamanında ilk Osmanlı parası bakırdan (mangır) basılmıştır.

         *Pazar vergisi toplanmaya başlamıştır.

         *Osmanlı Beyliği Osman Bey döneminde devlet haline gelmiştir (1299).Bunun bir göstergesi olarak da ilk Osmanlı parası yine bu dönemde Osman Bey adına basılmıştır.

               2-ORHAN BEY 1324-1362             Mudanya ve Orhaneli alınmıştır.

         Bursa fethedilerek (1326) başkent yapıldı.

         Bursa’nın fethi ipek açısından büyük bir gelir kaynağı olmuştur.

         Plekanon (Maltepe) Savaşı (1329)

         Osmanlı Devleti’nin güçlenmesini engellemek isteyen Bizans İmparatoru Andronikos,bir orduyla Osmanlılar üzerine yürüdü.Ağır bir yenilgi alarak geri döndü.Bu savaştan sonra İznik,İzmit ve Kocaeli Yarımadası ele geçirildi.

         Karesioğulları Beyliği’nin Osmanlı Topraklarına Katılması (1345)

         Balıkesir merkezli Karesioğulları’nda çıkan taht kavgalarından yararlanan Orhan Bey,bu beyliği topraklarına kattı.

        

Böylece Anadolu Türk birliğinin kurulması yönünde ilk adım atılmış oldu.

         Karasioğulları donanması Osmanlılara geçti.Osmanlılar denizcilik faaliyetlerine başladı.

         Rumeli’ye geçiş için zemin hazırlandı.

         Karasi devlet adamları Osmanlı hizmetine girdi.

         Rumeli’ye Geçiş (1353)

         Osmanlı topraklarında Türkmen nüfusunun yığılması,Rumeli’ye geçişi zorunlu hale getirmiştir.Bizans’taki taht kavgalarına karışan Orhan Bey,Kantakuzen’e yardım ederek O’nun imparator olmasını sağladı.Yardım karşılığı verilen Gelibolu Yarımadası’ndaki Çimpe Kalesi,Rumeli’deki ilk Osmanlı toprağı oldu.Burayı üs olarak kullanan Orhan Bey’in oğlu Süleyman Paşa ,Keşan,Lüleburgaz,Tekirdağ ve Çorlu bölgelerini ele geçirdi.

         Ankara’nın Alınması (1354):Ahilerin elinde bulunan Ankara alındı.

         Orhan Bey Dönemi’nde Kültür ve Uygarlık

         1-Ülke Sancaklara ayrıldı.Şehzadelerin yetiştirilmesi için “Sancak Sistemi” kuruldu.Sancak sistemiyle yetişen ilk Osmanlı padişahı I.Murat;Son Osmanlı Padişahı III.Mehmet’tir.

         2-İlk vezir ataması yapıldı.(İlk Osmanlı veziri Aladdin Paşa’dır).

         3-İlk Divan örgütü kuruldu.

         4-Yaya ve müsellem (atlı) adıyla ilk düzenli ordu kuruldu.

         5-İznik (1331) ve Bursa’da ilk Osmanlı medreseleri açıldı.

         6-Adli teşkilat kurularak  sancaklara kadılar tayin edildi;Subaşılar atandı.

         7-Gümüş para bastırıldı.

         8-İlk vakıf teşkilatı kuruldu.

         9-İlk imarethane (Aşevi) kuruldu.

         10-İlk sultan unvanı kullanıldı

I. MURAT DÖNEMİNDE ANADOLU'DA GELİŞMELER: 

1)- Ankara Karamanoğullarından geri alındı.
2)- Oğlu Yıldırım Bayezıd'ı Germiyan Beyi'nin kızıyla evlendirerek onlardan Kütahya, Tavşanlı, Simav ve dolayları çehiz olarak alındı.
3)- Hamitoğullarından Eğridir ve çevresi satın alındı.
4)- Karaman Beyi Alaaddin Ali Beyle kızını evlendirerek dostluk kurmaya çalıştı. Ancak Karamanoğullarının düşmanca tavırlarını sürdürmeleri üzerine harekete geçerek, Karamanoğullarını yendi. Alaaddin Ali Bey'i affederek barış yaptı.

I. MURAT DÖNEMİNDE BALKANLARDA GELİŞMELER:

1)- Edirne(1362) ve Filibe'nin Fethi,
2)- Sırpsındığı Savaşı (1364)
3)- Çirmen Savaşı (1371) Sırplarla yapılan bu savaşı Osmanlılar kazandı.)
4)- I. Kosova Savaşı (1389)

EDİRNE VE FİLİBE'NİN FETHİ: I. Murat'ın ilk hedefi Edirne olmuştur. Lala Şahin Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu 1362 yılında Edirne'yi fethetmiştir. Ardından Filibe alınmıştır.

NOT: Edirne'nin Fethinin Önemi: Sırp ve Bulgarların Bizans'la bağlantısı kesildi.

SIRPSINDIĞI SAVAŞI (1364):

Sebep: Edirne ve Filibe'nin Osmanlıların eline geçmesi Sırp ve Bulgarları rahatsız etmiş, bunların papaya başvurmaları üzerine Balkan Devletlerinden oluşan (Sırp, Bulgar, Macar, Eflak-Boğdan ve Bosnalılar) bir Haçlı ordusu kurulmuştur.
Savaş: Haçlı Ordusunu HACI İLBEY komutasındaki bir akıncı birliği ani bir baskın sonucu yok etmiştir.
Önemi: a)- Bu zaferle Balkan Devletleri üzerindeki Macarların etkisi kırılmış, Türklerin Balkanlardaki ilerlemeleri hız kazanmıştır.
b)- Zaferden sonra Edirne başkent yapılmıştır.

I. KOSOVA SAVAŞI (1389):

Sebep: Osmanlıların Balkanlarda ilerleyişini durdurmak için Sırp Kralı LAZAR'ın öncülüğünde Haçlı Ordusunun kurulması.
Sonuç: I. Murat komutasındaki Osmanlı Ordusunun zaferiyle sonuçlandı. I. Murat şehit oldu, yerin oğlu Yıldırım Bayezıd geçti.

I. MURAT DÖNEMİNDE DEVLET TEŞKİLATINDAKİ GELİŞMELER:

1)- Divan teşkilatı sistemli ve sürekli hale getirildi.
2)- Kapıkulu Ocakları kuruldu. 

                   I.BEYAZIT (YILDIRIM) DÖNEMİ 1389-1402

 

 

- Anadolu beylikleri üzerine yürüyerek Saruhan, Aydın, Menteşe ve Germiyanoğulları Beyliklerini Osmanlıya bağladı.1390
- Kütahya merkez olmak üzere Anadolu Beylerbeyliğini kurdu.
- Karamanoğulları ve Kadı Burhaneddin Beyliğine son vererek, Anadolu Türk Birliğini sağladı.
- Anadolu Hisarı’nı yaptırarak İstanbul’u kuşattı. 1391
- 1396 Niğbolu Savaşı ile Mora Despotluğu’nu hakimiyeti altına aldı ve Bulgar krallığına son verdi.

Ankara Savaşı – 1402

Nedenleri:

1. Timur’un doğu seferi öncesinde arkasında güçlü bir devlet bırakmak istememesi.
2. Her iki hükümdarda da buluna “cihan hakimiyeti” düşüncesi.
3. Topraklarını sürekli genişleten iki devletin birbirine komşu olması.
4. Her iki devlete sığınan kişilerin hükümdarları kışkırtmaları.
5. Timur’un Osmanlı topraklarına girmesi.

Sonuçları:

1. Anadolu Türk birliği bozuldu. Beylikler yeniden kuruldu.
2. Osmanlı Devleti dağılma tehlikesi geçirdi.
3. Yıldırım’ın oğulları arasında taht kavgası başlamış ve Osmanlı Devleti “ Fetret Devri’ne” girmiştir.
4. Bizans yıkılmaktan kurtuldu ve batıda fetihler durdu.

Fetret Devri

- Tarihte iki hükümdar arasında hükümdarsız geçen devreye “ Fetret Devri” denir. (1402 – 1413).
- Yıldırım’ın oğulları; İsa, Musa, Süleyman ve Mehmet Çelebi arasındaki taht kavgasını Mehmet Çelebi kazandı ve tek başına Osmanlı padişahı oldu

                        I.MEHMET (ÇELEBİ) DÖNEMİ 1413-1421

- Aydınoğulları’ndan İzmir’i aldı. Candaroğulları’na hakim oldu. 1416
- Cenevizlilerin elindeki Samsun’u aldı.
- Şeyh Bedrettin isyanını bastırdı. Börklüceli ve Torlak Kemal yakalandı.
- Yıldırım’ın oğlu Mustafa isyan ettiyse de başarılı olamadı ve Bizans’a sığındı. 

                                          II.MURAT DÖNEMİ (1421-1451)

BALKANLAR'DAKİ ÖNEMLİ OLAYLAR:

1)- EDİRNE-SEGEDİN ANTLAŞMASI(1444):

Macar, Sırp, Bosna ve Eflak kuvvetlerinin oluşturduğu Haçlı ittifakına karşı Osmanlı kuvvetleri başarısız olunca, bu antlaşma imzalanmıştır. Osmanlıların bu antlaşmayı imzalamak zorunda kalışlarının bir nedeni de Karamanoğullarının problem çıkarmasıdır.

Edirne-Segedin Antlaşmasına göre:
a)- İki taraf 10 yıl savaşmayacak,
b)- Tuna Nehri iki taraf arasında sınır olacaktı.

NOT: Bu antlaşmadan sonra II.Murat yerini 12 yaşındaki oğlu II.Mehmet'e (Fatih) bıraktı. 

2)- VARNA SAVAŞI (1444):

Sebep: II. Mehmet'in küçük yaşta tahta geçmelesini fırsat bilen Haçlıların Edirne-Segedin Antlaşmasını bozmaları.
Sonuç: II. Murat tekrar tahta geçerek Haçlı ordusunu Varna'da yendi.

                             II.MEHMET DÖNEMİ (FATİH) (1451-1481)                         

 

II.MEHMET DÖNEMİ (FATİH) (1451-1481)

 

Amaçları: 1-İstanbul’u fethetmek. 2-Anadolu’yu bir yönetim altında birleştirmek.3-Karadeniz ticaret yoluna hakim olmak.

*Fatih, Yükselme döneminin ilk padişahıdır.

*Fatih döneminde ilk Osmanlı altın parası basılmıştır.

 

İSTANBUL’UN FETHİ (6 NİSAN-29 MAYIS 1453)

 

İstanbul’un fethinin sebepleri:

1-Bizans, Osmanlıların Rumeli’den Anadolu’ya,Anadolu’dan Rumeli’ye asker geçirmelerine engel oluyordu.

2-Bizans, Avrupa devletlerini, Anadolu beyliklerini ve Osmanlı şehzadelerini Osmanlılar aleyhine kışkırtıyordu.

3-Rumeli’de kesin hakimiyet için İstanbul’un fethi şarttı..

4-Osmanlı padişahları devleti Rumeli’de Edirne’den, Anadolu’da Bursa’dan yönetiyorlardı.İstanbul’un fethi ile tek merkezden yönetim sağlanacaktı.

5-İstanbul kara ve deniz yollarının üzerinde bulunması sebebiyle ticari önem taşıyordu.

6-İstanbul Hıristiyanlar için önemli bir dini merkezdi.

 

Osmanlı Devleti’nin fetih için yaptığı hazırlıklar

1-Bizans’a deniz yoluyla gelebilecek yardımları önlemek amacıyla Anadolu Hisarı’nın karşısına Boğazkesen adı verilen Rumeli Hisarı yapıldı.

2- Bizans’ın İstanbul dışındaki toprakları alınarak batı ile bağlantısı kesildi.

3- Surları aşmak için yürüyen tekerlekli kuleler yapıldı.

4- Kuşatmayı denizden desteklemek için 400 gemiden oluşan donanma hazırlandı.

5-Edirne’de büyük toplar döküldü. ( Bunların en büyüğü şahi topudur.)

6-Aşırtma gülleler atacak havan topları yapıldı.

7-Avrupa’dan gelecek saldırılara karşı Mora ve Balkanlara kuvvet gönderildi.

 

Bizans’ın hazırlıkları:

1-İmparator XI. Konstantin, Katolik ve Ortodoks kiliselerini birleştirmek istedi. Böylece papanın yardımıyla Avrupa devletlerinin desteğini sağlamak istiyordu.

2- Haliç’in girişi kalın zincirlerle ve eski gemilerle kapatıldı.

3- Halk silahlandırılıp surlar tamir edildi.

4-Grejuva (Rum ateşi) adı verilen bir silah geliştirildi.

 

İstanbul’un fethinin Türk tarihi açısından sonuçları:

1-Osmanlı Devleti için yükselme dönemi başladı.

2-İstanbul Osmanlı Devleti’nin başkenti oldu.

3-Boğazlar Osmanlı hakimiyetine girdi.

4-Karadeniz ticaret yolu Osmanlıların eline geçti.

5-Türklerin Avrupa’ya yerleşmeleri hızlandı.

6- II. Mehmet, Fatih unvanını aldı.

7-Osmanlıların Rumeli ve Anadolu’daki toprakları bütünleşti.

8- Osmanlıların İslam dünyasındaki saygınlığı arttı.

 

İstanbul’un fethinin dünya tarihi açısından sonuçları:

1-Şehirleri çevreleyen surların toplarla yıkılacağı anlaşıldı. Avrupalı krallar derebeylerinin şatolarını toplar ile yıkarak Ortaçağ feodalite rejimine son verdiler.

2-İpek ve baharat yolları Türklerin eline geçince Avrupalı denizciler başka deniz yolları aramak zorunda kaldılar ve coğrafi keşifler başladı.

3-1058 yıllık Doğu Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasıyla Roma imparatorluğu tarihe karıştı.

4-İstanbul’un fethinden sonra İtalya’ya kaçan bilginler orada Rönesans hareketini başlattılar.

5- İstanbul’un fethi Ortaçağ’ın sonu, Yeniçağ’ın başlangıcı olarak kabul edildi.

 

MORA’NIN FETHİNİN SEBEBİ:

1-Mora’da Bizans imparatorunun akrabaları vardı. İleride Bizans üzerinde hak iddia edebilirlerdi.

2-Mora, Osmanlıların İtalya’ya yapacakları seferlerde askeri üs olarak kullanılabilirdi.

 

FATİH’İN BATI SEFERLERİ:

Sırbistan, Mora, Eflak, Boğdan, Bosna, Hersek, Arnavutluk, İtalya, Atina

 

FATİH’İN DOĞU SEFERLERİ:

Amasra, Sinop, Trabzon, Karamanoğlu koprakları ( Konya ve çevresi), Akkoyunlu toprakları (Doğu Anadolu, Erzincan bölgesi), Candaroğlu toprakları ( Kastamonu ve çevresi), Kırım

 

*Fatih, Mora ve Trabzon’u alarak Bizans’ın yeniden dirilme umutlarını sona erdirmiştir.

FATİH DÖNEMİNDE ELE GEÇİRİLEN ADALAR:

Gökçeada, Taşoz, Bozcaada, Limni, Midilli, Semadirek, Eğriboz ,Zenta, Kefalonya, Ayamavra adaları fethedildi. Rodos kuşatıldı ise de alınamadı.

 

16 YIL SAVAŞLARI

 

Tarih: 1463-1479

Taraflar: Osmanlı - Venedik

Sebep: Osmanlıların Ege adalarını ele geçirmeleri Venedik’in doğu ticaretine zarar veriyordu.

Sonuç: 16 yıl süren savaş sonunda Eğriboz başta olmak üzere bir çok ada ele geçirildi ve Venedikliler ile barış yapıldı. Antlaşma ile Venedik Osmanlı sularında ticaret yapma ve İstanbul’da balyos (elçi) bulundurma hakkı kazandı.

 

OSMANLI-MEMLUK İLİŞKİLERİNİN BOZULMA SEBEPLERİ:

1-Osmanlıların Memluk hakimiyetindeki Dulkadiroğullarının iç işlerine karışmaları.

2-Osmanlıların Memluklardan Hicaz su yollarının tamiri için müsaade istemeleri.

3-Memlukların Dulkadir beyi Şahsuvar Bey’i öldürmeleri.

Sonuç: Fatih, Memluklar üzerine sefere çıkmaya karar verdiyse de Gebze yakınlarında ölünce sefer yarıda kaldı.

 

OTLUKBELİ SAVAŞI

 

Tarih:1473

Taraflar: Fatih SM X Akkoyunlu Uzun Hasan

Sebep: Akkoyunlu Uzun Hasan’ın Osmanlılara karşı kullanmak üzere Venediklilerden ateşli silahlar almak istemesi.

Sonuç:Akkoyunlu Devleti yıkılma sürecine girdi.

Önemi: Osmanlılar Anadolu’daki en büyük rakiplerinden birini ortadan kaldırmıştır.

 

İTALYA SEFERİ (OTRANTO SEFERİ)

 

Tarih:1480

Taraflar: Osmanlı X Napoli Krallığı

Amaç: Roma’yı fethetmek.

Sonuç: Fatih’in ölümüyle sefer yarıda kaldı ama Otranto kalesi alındı.

 

KIRIM’IN OSMANLILARA KATILMASININ ÖNEMİ:

Fatih: 1-Karadeniz ticaret yolunun güvenliğini sağlamak,

2-Moskova Prensliği’nin güneye yayılmasını engellemek,

3-Ceneviz ticaretine son vermek için Kırım’ı Osmanlılara bağlamak istedi.

 

Kırım’ın Osmanlılara katılması ile:

1-Karadeniz bir Türk gölü haline geldi.

2-Karadeniz kıyılarındaki doğu ticaret yolları Osmanlıların eline geçti.

3-Osmanlılar Eflak ve Boğdan’ı doğudan kontrol etmek imkanına kavuştular.